Teatr Narodowy w Warszawie

Historia Teatru Narodowego w Warszawie

Warszawski Teatr Narodowy został powołany 1765 roku jako jeden z elementów reform kulturalnych króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pierwsze przedstawienie odbyło się 19 listopada 1765 roku w nieistniejącym już budynku Operalni, przy ulicy Królewskiej. Odegrano wówczas komedię „Natręci” Józefa Bielawskiego.

Teatr funkcjonował przez dwa kolejne lata. Jego działalność została przerwana przez polityczne niepokoje w Rzeczpospolitej.

Działalność Teatru Narodowego wznowiono w 1774 roku. W 1779 roku na stałą siedzibę Teatru przeznaczono specjalnie przygotowany budynek na Placu Krasińskich. W tym czasie największy wpływ na rozwój sceny narodowej miała wybitna osobowość tego okresu – Wojciech Bogusławski. Ze względu na jego niezwykłe zasługi dla propagowania i kształtowania teatru nazywa się go „ojcem teatru polskiego”.

W 1825 roku na ówczesnym placu Marywilskim (dziś Teatralnym) rozpoczęto budowę nowego gmachu Teatru, zaprojektowanego przez Antonio Corazziego. Budynek został otwarty 24 lutego 1833 roku przedstawieniem Cyrulika Sewilskiego Rossiniego. Od tej pory Teatr Narodowy funkcjonował pod nową nazwą Teatru Wielkiego.

Od 1829 roku lżejszy repertuar dramatyczny przedstawiano w sali widowiskowej gmachu Towarzystwa Dobroczynności przy Krakowskim Przedmieściu. Scenę tę nazwano Teatrem Rozmaitości. Po otwarciu gmachu Teatru Wielkiego zespół Teatru Rozmaitości przeniósł się do jego prawego skrzydła i zagościł w nim na dobre.

Od 1833 do 1915 roku tak zwanymi Teatrami Warszawskimi (później – Warszawskimi Teatrami Rządowymi) kierowali urzędnicy carscy. Po 1915 roku na obu scenach (Wielkiej i Rozmaitości) Teatru odgrywać zaczęto, zabroniony wcześniej przez władze carskie, repertuar romantyczny oraz klasykę światową. Wtedy także doszło do premiery „Nocy listopadowej” z wybitnym polskim aktorem Kazimierzem Junoszą-Stępowskim w roli księcia Konstantego.

W 1924 roku Teatr Narodowy powrócił do swojej pierwotnej nazwy.

Gmach Teatru Narodowego spłonął w czasie drugiej wojny światowej. Swą działalność wznowił w 1949 roku po odbudowie siedziby.

W 1985 roku w budynku Teatru wybuchł pożar. Kolejna odbudowa trwała aż 12 lat. Pierwszym przedstawieniem odegranym na odbudowanej scenie Teatru Narodowego była „Noc listopadowa” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego (ówczesnego dyrektora Teatru).

Teatr Narodowy za dyrekcji Grzegorzewskiego stał się jedną z najbardziej uznanych scen teatralnych w Polsce. Wystawiano tu teksty Stanisława Wyspiańskiego,Williama Shakespeare’a, Witolda Gombrowicza, Tadeusza Różewicza, Jamesa Joyce’a, Augusta Strindberga, Antoniego Czechowa, Harolda Pintera, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Molière’a, Arystofanesa, Wystana Hugh Audena. Oblicze Teatru kształtowali znakomici reżyserzy: Kazimierz Dejmek, Maciej Prus, Adam Hanuszkiewicz, Henryk Tomaszewski, Kazimierz Kutz, Jan Englert, Tadeusz Bradecki.

Teatr Narodowy obecnie

Teatr Narodowy intensywnie współpracuje z teatrami zagranicznymi. Na deskach Teatru Narodowego często goszczą zaprzyjaźnione zespoły zagraniczne.

Prócz działalności ściśle artystycznej, Teatr Narodowy prowadzi także zajęcia dla młodzieży, w postaci cyklu wykładów poświęconych dziejom polskiego i światowego dramatu.

Od 1 września 2003 roku obowiązki kierownika artystycznego Teatru Narodowego pełni Jan Englert.

Aktorzy Teatru Narodowego (dane z końcówki 2011 roku)

  • Kamilla Baar (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Taniec”, „Śluby panieńskie”, „Mrok”, „Fedra”, „Błądzenie”, „Opowiadania dla dzieci”)
  • Andrzej Blumenfeld (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Mrok”, „Balladyna”, „Opowiadania dla dzieci”, „Wiele hałasu o nic”)
  • Anna Chodakowska (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Duszyczka”, „Iwanow”, „Tartuffe”)
  • Jan Englert (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Błądzenie”, „Duszyczka”, „Iwanow”, „Nosferatu”, „Śluby panieńskie”, „Tango”)
  • Jan Frycz (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Iwanow”, „Miłość na Krymie”, „Nosferatu”, „Tango”)
  • Janusz Gajos (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Błądzenie”, „Dozorca”, „Miłość na Krymie”)
  • Anna Gryszkówna (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Błądzenie”, „Duszyczka”, „Kreacja”, „Opowiadania dla dzieci”, „Śluby panieńskie”)
  • Kinga Ilgner (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Księżniczka na opak wywrócona”, „Opowiadania dla dzieci”, „Polowanie na łosia”)
  • Waldemar Kownacki (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Duszyczka”, „Miłość na Krymie”, „Opowiadania dla dzieci”, „Sprawa”)
  • Małgorzata Kożuchowska (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Błądzenie”, „Księżniczka na opak wywrócona”, „Miłość na Krymie”, „Umowa, czyli Łajdak ukarany”)
  • Joanna Kwiatkowska-Zduń (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Balladyna”, „Opowiadania dla dzieci”)
  • Jerzy Łapiński (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Balladyna”, „Opowiadania dla dzieci”, „Umowa, czyli Łajdak ukarany”)
  • Sławomira Łozińska (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklu „Mrok”)
  • Marcin Przybylski (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Balladyna”, „Błądzenie”, „Miłość na Krymie”, „Opowiadania dla dzieci”, „Tartuffe”)
  • Jerzy Radziwiłowicz (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Balladyna”, „Kreacja”, „Miłość na Krymie”, „Sprawa”, „Tartuffe”, „Umowa, czyli Łajdak ukarany”)
  • Anna Seniuk (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Iwanow”, „Miłość na Krymie”)
  • Krzysztof Stelmaszyk (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach: „Iwanow”, „Lekkomyślna siostra”, „Mewa”, „Opowiadania dla dzieci”)
  • Danuta Stenka (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Fedra”, „Iwanow”, „Tartuffe”)
  • Beata Ścibakówna (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach „Lorenzaccio”, „Balladyna”, „Błądzenie”, „Tartuffe”)
  • Ewa Wiśniewska (aktualnie zobaczyć ją można w spektaklach: „Lorenzaccio”, „Błądzenie”, „Tango”)
  • Zbigniew Zamachowski (aktualnie zobaczyć go można w spektaklach „Lorenzaccio”, „Lekkomyślna siostra”)

Dyrekcja Teatru Narodowego w Warszawie

Dyrektorem Naczelnym Teatru Narodowego jest Krzysztof Torończyk. Funkcję Dyrektora Artystycznego pełni Jan Englert. Stanowisko Kierownika Literackiego objął Tomasz Kubikowski. Dyrektorem Technicznym jest natomiast Mirosław Łysik.